Om nooit te vergeten: de weg naar Tacloban

Dinsdag 17 december

Ik heb de nacht in het hok overleefd, maar hoop alleen dat ik niet weer ziek word door de airco. Ontbijten doe ik in het Villa Park hotel, zeer beperkt. Ik herken in het geroosterd brood en het schaaltje met te weinig jam en boter weer het ontbijt van vorig jaar in Butuan City. Ik vraag of ze ook kaas hebben. Dat hebben ze. Ik krijg vier kleine driehoekjes op een schoteltje.
We zouden elkaar deze ochtend om tien uur treffen in het centrum van de stad. De familie Abandon en 'een vriend', de chauffeur die me in eeen luxe auto met airco naaar Tacloban zou brengen v.v. Voor 4.000 pesos (60 euro). Dat is niet duur, want de afstand v.v. is al meer dan 200 kilometer en het is ongeveer drie uur rijden naar Tacloban. Ja, de weg is nu eenmaaal niet vierbaans. En er is nogal wat verkeer. Maar wie er ook is, geen fa\amilie Abandon en geen chauffeur. We lopen weer naar de zaak van de motoronderdelen waar we gisteren waren om een nicht van Michelle te begroeten. Die werkt daar. De auto en de chauffeur zijn helaas vertraagd en elf uur wordt twaalf uur en dan wordt het me duidelijk dat onze chauffeur de eigenaar is van de zaak in de motoronderdelen. Maar hij is er ook niet om half een en dus hebben we even tijd om door de stad te lopen. Plotseling zie ik rook utt een huis komen, maar niemand raakt er opgewonden van. Er is een man bezig die met een soort bladzuiger het huis aan de buitenkant in de rook zet. Tegen de musquito's, zo wordt me verteld.
Omdat de chauffeur er nog niet is gaan, we maar weer eens naar het Sabin resorthotel voor de lunch. Weer met taart en de familie neemt rijst mee. Mevrouw Abandon komt even later terug van de receptie met een verrassende mededeling; ik kan er voor een nacht een kamer krijgen.....Ik aarzel geen moment en bekijk de kamer op de tweede verdieping waar de sporen van de orkaan nog zichtbaar zijn. Ook in mijn kamer waar het glas in het raam van de badkamer naar de gang ontbreekt en waar de glazen pui naaar het balcon is vervangen door een houten plaat. Maar wat een verschil met dat hok, ook in prijs. Ik moet de 14 euo nu andersom zien, 41 dus, inclusief ontbijt. Mocht ik hier ooit weer komen, dan zal ik voor dit hotel kiezen. Een hotel waarvan nu nog 15 van de 72 kamers niet in gebruik zijn, omdat de derde etage door de orkaan te zwaar is beschadigd. En dat is op meer plaatsen in het hotel en het open restaurant met fantastische uitzicht te zien. Voor het hotel zijn de gevolgen van de orkaan nog duidelijker zichtbaaar
Nadat ik me in het andere hotel heb afgemeld en de koffers naar het Sabin hotel zijn gebracht in de luxe auto met airco, kunnen we op pad richting Tacloban.
Het wordt een rit die ik niet gauw zal vergeten. Op een middag zie ik meer vernielde auto's, bomen, lantaarnpalen, huizen, kerken en andere gebouwen dan in mijn hele leven. Bovendien huist hier, langs deze betonnen en later geasfalteeerde weg, de armoede. Zeg maar dat er tussen wat roestige golfplaten, hout en vlechtmatten mensen wonen, zelfs als er nog een omgewaaide boom op ligt. En ik vraag me af of de eigenaar van de auto die in een boom is geparkeerd, nog leeft. Het lijkt er op alsof de orkaan hier gisteren pas voorbij is geraasd. Hier en daar zie je dat mensen hun huis aan het herbouwen zijn en dat geknakte lantaarnpalen worden afgevoerd. Maar de schade is al ver voor Tacloban nog steeds erg groot. Ook in het plaatsje Tunga, zo'n 40 kilometer voor Tacloban. Hier woont de familie van de Veendamse Filipijnse dames Minerva Schaaphok en Nora van Ringh en haar zus uit Westerbroek. En Nora en Wilbert van Ringh hebben hier ook een huis. Als ik voor het gemeentehuis op de foto wordt gezet, vraagt mijn chauffeur of iemand weet waar de familie Ayuste woont. Een politieman knikt en rijdt voor ons aan op zijn motor. Na een paar honderd meter gaan we een zijstraatje in en staan voor de woning van Minerva haar ouders en familie met daarnaast de villa met het blauwe dak van Nora en Wilbert. De familie van Minerva is verrukt als ik vertel dat ik uit Veendam kom en de families Schaaphok en Van Ringh ken. Er worden foto's gemaakt en de moeder van Minerva toont me trots het huis van Nora en Wilbert. Een nicht past op het huis. Zij heeft het wasgoed buiten hangen en komt zelf vanuit het ''struikgewas'' naar ons toe. Ook voor een foto. Drie honden lopen blij en snuffelend om me heen. De chauffeur kent de familie Ayuste ook. Zijn zus is een schoolvriendin van Nora haar zus uit Westerbroek.
We vervolgen onze weg naar Tacloban en zo'n 25 kilometer voor de stad wordt de ellende die de orkaan heeft veroorzaakt meter steeds groter.. Het is met geen pen te beschrijven. In de stad ga ik bij een bord met het opschrift ''Bangon Tacloban'' (Herrijs Tacloban) op de foto. De chauffeur vertelt dat er die november-ochtend vanuit open zee -en dat is vanaf het vliegveld- 18 meter hoge golven de stad tot zeker 3 kilometer binnenkwamen en duizenden mensen de dood insleurden. Net als in Ormoc in 1991 toen daar 8.000 mensen omkwamen. In tegenstelling tot Ormoc kun je in Tacloban hier en daar alweer in een cafeetje eten en drinken. En dat doen we dan ook.
Voordat we terug gaan, laat de chauffeeur nog de route richting Samar zien waar de meeste mensen zijn verdronken. Samar is het volgende eiland dat via een 2 kilometer lange brug met Leyte is verbonden. Via deze route kun je over land naar Manila rijden. Dat is een afstand van 960 kilometer en 21 uur rijden. De brug is gebouwd toen het Nederlands elftal de WK-finale van Duitsland verloor......, in 1974 dus. We zijn een minuut in Samar en rijden vervolgens terug.
Het is pikkedonker, maar deze chauffeeur kent de weg op zijn duimpje. Dat het allemaal goed gaat, blijf ik een wonder vinden. Niet vanwege de chauffeur, maaar vanwege de omstandigheden. Zie de weg als de weg van Veendam naar Pekela, maar dan smaller, met heel veel bochten, met nauwelijks verlichting, met honderden spelende en wandelende kinderen op en langs de weg, met honden die voortdurend de weg op rennen, met bromfietsers en een enkele fietser zonder verlichting en met heel veel inhaalmomenten. In Nederland ondenkbaar. Maar wij bereiken zonder kleerscheuren Ormoc. Ik heb geen seconde in de rats gezeten. Dat kunnen niet veel mensen zeggen die langs deze weg van Ormoc naar Tacloban wonen of hebben gewoond. Duizenden kunnen het niet navertellen.